ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ και ΜΕΣΣΙΑΝΙΣΜΟΣ

Πανελλαδικές online μαθήματα

Ομογενείς online μαθήματα

Modern Greek online

benia1003@gmail.com

ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ και ΜΕΣΣΙΑΝΙΣΜΟΣ

Λαϊκισμός είναι ο έπαινος και η κολακεία των αδυναμιών και των ελαττωμάτων του λαού, καθώς και η υιοθέτηση θέσεων που ευχαριστούν τον λαό, χωρίς όμως και να τον ωφελούν, με σκοπό την εξασφάλιση της εύνοιάς του.

Αντίθετα η λαϊκότητα αντιπροσωπεύει τις γνήσιες λαϊκές αξίες, όπως απλότητα και λιτότητα, και έχει πάντα θετική σημασία. Ο λαϊκισμός, το φτιαχτό λαϊκό στοιχείο που μιμείται τη συμπεριφορά του λαού, με σκοπό την εκμετάλλευσή του και έχει πάντα αρνητική σημασία.

Με άλλα λόγια ο λαϊκισμός είναι η κατ’επίφαση λαϊκότητα.

Εκλαΐκευση είναι η προσπάθεια να απλουστευτεί μια έννοια ή μια θεωρία, ώστε να γίνει αντιληπτή από το ευρύ κοινό.

Μεσσιανισμός είναι η πίστη στον μελλοντικό ερχομό ενός σωτήρα (μεσσία), ο οποίος με τη χαρισματική του προσωπικότητα θα λυτρώσει ένα λαό από τα δεινά του. Ο μεσσιανισμός ως νοοτροπία χαρακτηρίζει θεοκρατικές και γενικά απολυταρχικές κοινωνίες, οι οποίες δεν ενθαρρύνουν την ενεργητική συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων, καθιστώντας τους έρμαια χειραγώγησης και μοιρολατρίας.

Αίτια του λαϊκισμού

• η εκμετάλλευση από δημαγωγούς πολιτικούς της ευπιστίας του λαού και της ανάγκης του για κάποιον ηγέτη
• η ψυχολογία της μάζας που πολλές φορές επιδιώκει την κολακεία
• η ελλιπής λαϊκή συμμετοχή στη δημόσια ζωή λόγω αδιαφορίας, παθητικότητας, ευθυνοφοβίας
• η φιλοδοξία ορισμένων ανήθικων πολιτικών  σε συνδυασμό με πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες
• η πλημμελής λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος που επιτρέπει στους δημαγωγούς να επικαλούνται τη δήθεν λαϊκή συμμετοχή για τις χωρίς μέτρο υποσχέσεις τους
• η επιτηδευμένη χρήση της γλώσσας που γοητεύει, από τους δημαγωγούς.
• το χαμηλό πνευματικό επίπεδο και η έλλειψη κριτικής ικανότητας του λαού που αδυνατεί να διακρίνει το δημαγωγό από το σωστό ηγέτη
• η πολυπλοκότητα των σύγχρονων προβλημάτων που προβάλλουν στο μέσο πολίτη απροσπέλαστα (ανεργία, αβεβαιότητα), με αποτέλεσμα να εναποθέτει τις ελπίδες του σε θαυματοποιούς πολιτικούς
• η καταλυτική επίδραση των ΜΜΕ, τα οποία επιβάλλουν εκτός από πρότυπα ζωής και πολιτικούς ηγέτες

Επιπτώσεις του λαϊκισμού

• Ο λαός παραπλανάται και πέφτει θύμα εκμετάλλευσης.
• Συνιστά βασική πηγή της αναξιοκρατίας, λόγω των ρουσφετιών, και απατηλών, ψηφοθηρικών, λύσεων
• Επιβάλλονται είδωλα, υποκατάστατα της λαϊκής συνείδησης.
• Οτιδήποτε κινείται έξω από τα πλαίσια του λαϊκισμού επικρίνεται ως αντιλαϊκό.
• Με την επικράτηση της συνθηματολογίας, των ανεδαφικών υποσχέσεων, της παροχολογίας, της κενολογίας και της απουσίας προγράμματος, υπονομεύεται το δημοκρατικό πολίτευμα δημιουργώντας κλίμα διχασμού, έντασης και αδιεξόδου.
• Παραγκωνίζεται κάθε μορφή αφύπνισης της λαϊκής συνείδησης.
• Η υποκουλτούρα εμφανίζεται ως γνήσια λαϊκή κουλτούρα.

Λαϊκισμός και πολιτική 

Οι λαϊκιστές πολιτικοί έχουν ως στόχο να πείσουν για την «αγνή» φιλολαϊκή τους διάθεση και να δημιουργήσουν στο λαό την εντύπωση πως είναι και οι ίδιοι μέρος του. Για το λόγο αυτό υιοθετούν  λαϊκούς εκφραστικούς τρόπους με στόχο μια καλά οργανωμένη επικοινωνιακή χειραγώγηση της κοινής γνώμης.

Ξεκινούν, έτσι, μια σειρά εξαγγελιών και πληθωρικών υποσχέσεων για μια υποτιθέμενη μελλοντική αποκατάσταση όλων των προβλημάτων με εύκολες λύσεις και γενναιόδωρες παροχές, που προφανώς δεν μπορούν να υλοποιηθούν, και με σωτήρια μέτρα, τα οποία υποτίθεται πως θα αποκαταστήσουν χρόνιες κοινωνικές και οικονομικές παθογένειες.

Παράλληλα χρησιμοποιούν την τακτική του πελατειακού κράτους προκειμένου να διασφαλίσουν την στήριξη ισχυρών παραγόντων με επαύξηση των προνομίων τους και την ψήφο ορισμένων πολιτών και των οικογενειών τους με αντάλλαγμα θέσεις εργασίας ή άλλου είδους εξυπηρετήσεις.

Οι λαϊκιστές πέρα από την προσπάθειά τους να παρουσιάσουν τους αντιπάλους τους ως υποκινούμενους από ξένα συμφέροντα που επιδιώκουν τον εκμηδενισμό του ελληνικού έθνους και ως εχθρούς της πατρίδας, τείνουν να χρησιμοποιούν οποιαδήποτε κινδυνολογία, συνωμοσιολογία, συκοφαντία και απρεπή γλώσσα. Φροντίζουν, έτσι, να παρουσιάζονται οι ίδιοι ως οι μόνοι υπερασπιστές των συμφερόντων της πατρίδας και του έθνους, διενεργώντας έναν ανηλεή πόλεμο εντυπώσεων εις βάρος των πολιτικών τους αντιπάλων και δημιουργώντας ένα κλίμα πόλωσης και μια εντελώς αρνητική εικόνα για το σύνολο του πολιτικού κόσμου. Απομακρύνουν έτσι την προσοχή των πολιτών από το ουσιαστικά ανύπαρκτο σχέδιο μελλοντικής τους δράσης, αποφεύγοντας να παρουσιάσουν λογικά και σαφή επιχειρήματα για τις θέσεις τους.

Στις συνήθεις τακτικές τους συγκαταλέγονται η συνεχής επίκληση στο συναίσθημα και η χρήση στερεοτυπικών προσεγγίσεων με τη δημιουργία ενός διχαστικού κλίματος και μεσσιανικών προσδοκιών όπου οι πολίτες »προστατεύονται» ως άβουλα μέλη ενός »αγαθού» ηγέτη – σωτήρα που με πλήρη ανιδιοτέλεια –υποτίθεται– πως δρα αποκλειστικά για το καλό εκείνων.

Λαϊκισμός και ΜΜΕ 

Τα ΜΜΕ στο όνομα του κέρδους αρέσκονται σε θεάματα και θέματα εύκολης κατανάλωσης (εύκολο χιούμορ, εντυπωσιασμός, ωμή βία, ερωτισμός, ιδιωτική ζωή διάσημων), ενώ αποφεύγουν τις πιο ποιοτικές και άρα πιο απαιτητικές παραγωγές, υιοθετώντας προγράμματα χαμηλής ποιότητας.

Στον ενημερωτικό τομέα, όπου είναι σαφές πως το κοινό δεν ενδιαφέρεται για εκτενείς και σε βάθος αναλύσεις των κοινωνικοπολιτικών καταστάσεων, επιλέγεται μια επιφανειακή και αποσπασματική παρουσίαση των βασικότερων γεγονότων, με ιδιαίτερη έμφαση σε οικονομικά ή ερωτικά σκάνδαλα, αλλά και σε εικόνες που μετατρέπουν τον ανθρώπινο πόνο (πρόσφυγες, θύματα πολέμου κ.λπ.) σε εμπορικά εκμεταλλεύσιμο προϊόν.

Λαϊκισμός και τέχνη

Η εμπορευματοποίηση της τέχνης σε όλες τις πιθανές της εκφάνσεις (λογοτεχνία, μουσική, κινηματογράφος, θέατρο κ.λπ.) έχει επιφέρει μια εμφανή έκπτωση στην ποιότητα και την αισθητική των παραγόμενων έργων, προκειμένου αυτά προσαρμόζονται στα γούστα του ευρέως κοινού. Κυριαρχεί το εύπεπτο και το κοινότοπο, που δεν εγείρει πια καμιά αξίωση σε πνευματικές ανησυχίες.

Λαϊκισμός και εκπαίδευση 

Ο λαϊκισμός εδώ λαμβάνει τη μορφή μιας επιζήμιας προσπάθειας να κερδηθεί η εύνοια των μαθητών μέσω της εκμηδένισης των απαιτήσεων του εκπαιδευτικού έργου. Εκπαιδευτικοί φορείς γίνονται αρεστοί στους μαθητές μειώνοντας τη διδακτέα ύλη, χαρίζοντας υψηλούς βαθμούς  και ελαφρύνοντας τις μαθητικές υποχρεώσεις. Η τακτική αυτή οδηγεί στην περαιτέρω υποβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης, υπονομεύοντας τις αξίες της εργατικότητας και της συνέπειας.

Τρόποι αντιμετώπισης του λαϊκισμού 

• έλεγχος της πολιτικής εξουσίας με την υιοθέτηση αυστηρού συστήματος λογοδοσίας και στόχο την περιστολή του πελατειακού κράτους και της διαφθοράς
• εξυγίανση της δημοκρατίας, ώστε να επιβραβεύονται και να προωθούνται όσοι κρατούν ειλικρινή στάση απέναντι στους πολίτες
• παροχή αξιόπιστης ενημέρωσης από τα ΜΜΕ με άσκηση ουσιαστικής δημόσιας κριτικής
• ολοκληρωμένη ανθρωπιστική παιδεία που θα ενισχύει την κριτική σκέψη τους και θα τους επιτρέπει να έχουν προσωπική άποψη
• δραστηριοποίηση των πνευματικών ανθρώπων, ώστε να αφυπνίζουν το λαό και να αποκαλύπτουν τους κάλπικους ηγέτες

Θέματα για συζήτηση 

Στους πολίτες αρέσουν περισσότερο τα αισιόδοξα θέματα από τις απαισιόδοξες αλήθειες.

Οι δημαγωγοί καπηλεύονται το ιστορικό παρελθόν του έθνους και λέξεις, όπως λαός, πατρίδα, έθνος, δημοκρατία, ειρήνη καταντούν να μην έχουν πια κανένα πραγματικό αντίκρισμα.

Ο »λαός» του λαϊκιστή είναι ο »πελάτης» του.

Λαοπλάνοι, ανεύθυνοι κόλακες με φαινομενικό ενδιαφέρον για το λαό, κάτω από το οποίο υποκρύπτεται μόνο μία επιδίωξη: να αποκτήσουν την εύνοια του λαού με σκοπό να ανέλθουν σε διάφορα αξιώματα και να διαχειριστούν την τύχη του κράτους για να έχουνε προσωπικά οφέλη.

(Από τον ημερήσιο τύπο)